Herbert
  • Polski
  • English
  • Français

  • blank ZBIGNIEW HERBERT
  • blank NAGRODA HERBERTA
  • blank FUNDACJA HERBERTA
  • blank WESPRZYJ FUNDACJĘ


blank ZBIGNIEW HERBERT

  • blank biografia
  • blank twórczość
  • blank multimedia
  • blank archiwum

blank biografia

blank twórczość

  • blank bibliografiablanklinia
  • blankpoezjablanklinia
  • blank esejblanklinia
  • blankdramatblanklinia
  • blank rysunkiblanklinia
  • blank korespondencjablanklinia
  • blank poeci i krytycy o twórczości Herbertablank

blank bibliografiablanklinia

blankpoezjablanklinia

blank esejblanklinia

blankdramatblanklinia

blank rysunkiblanklinia

blank korespondencjablanklinia

blank poeci i krytycy o twórczości Herbertablank

blank multimedia

blank archiwum


blank NAGRODA HERBERTA

  • blank o nagrodzie
  • blank nagroda 2019
  • blank laureaci
  • blank sponsorzy i partnerzy
  • blank materiały dla mediów
  • blank biuro nagrody

blank o nagrodzie

blank nagroda 2019

  • blank juryblanklinia
  • blank uroczyste wręczenie nagrodyblank

blank juryblanklinia

blank uroczyste wręczenie nagrodyblank

blank laureaci

blank sponsorzy i partnerzy

blank materiały dla mediów

blank biuro nagrody


blank FUNDACJA HERBERTA

  • blank o fundacji
  • blank Kampania Pan Cogito
  • blank sponsorzy i partnerzy
  • blank aktualności
  • blank kontakt / RODO

blank o fundacji

  • blank misjablanklinia
  • blank fundatorblanklinia
  • blank władze fundacjiblanklinia
  • blank działalnośćblanklinia
  • blank przyjaciele fundacjiblanklinia
  • blank wesprzyj fundacjęblank

blank misjablanklinia

blank fundatorblanklinia

blank władze fundacjiblanklinia

blank działalnośćblanklinia

blank przyjaciele fundacjiblanklinia

blank wesprzyj fundacjęblank

blank Kampania Pan Cogito

blank sponsorzy i partnerzy

blank aktualności

blank kontakt / RODO


blank WESPRZYJ FUNDACJĘ

72 1024x768 Normal 0 21 false false false PL X-NONE X-NONE wesprzyj fundację
Zbigniew Herbert > twórczość > dramat > jaskinia filozofów

Jaskinia Filozofów

 

Zbigniew-Herbert-tworczosc-dramat-jaskinia-filozofow

 

Poetycki dramat Zbigniewa Herberta z 1956 r. (pierwodruk „Twórczość”, 1956 nr 9). Akcja sztuki rozgrywa się w Atenach czasów Sokratesa i ukazuje ostatnie trzy dni życia greckiego filozofa.


JACEK KOPCIŃSKI


Poetycki dramat Zbigniewa Herberta z 1956 r. (pierwodruk „Twórczość”, 1956 nr 9). Akcja sztuki rozgrywa się w Atenach czasów Sokratesa i ukazuje ostatnie trzy dni życia greckiego filozofa. Zasadniczy temat utworu Herbert zaczerpnął z platońskich Dialogów (zwłaszcza z Fedona i Kritona), ale zbudował odmienny od klasycznego wizerunek Sokratesa. Bohater dramatu Herberta zachowuje postawę etyczną greckiego filozofa, tzn. przyjmuje niesprawiedliwy wyrok, odrzuca pokusę ucieczki z więzienia i godnością wypija cykutę. Inaczej jednak niż historyczny Sokrates przeżywa kryzys filozoficzny. Na kilkadziesiąt godzin przed śmiercią przekonuje się bowiem, że głoszona przez niego nauka zawarta w równaniu „rozum = dobro = szczęście” nie wytrzymuje próby życia. Sokratesa odwiedza Wysłannik Rady i posługując się jego własną metodą dochodzenia do prawdy udowadnia fałsz, zaś konsekwencją jego rozumowania jest zło, które uderza w filozofa. Z kolei uczniowie Sokratesa przekonują mistrza, że mądrość nie może zmienić przeznaczenia, a wiedza – złagodzić ludzkiego lęku. Fałszywy dowód Wysłannika Rady spotyka się z milczeniem Sokratesa. Natomiast odpowiedzią na argumenty uczniów będzie wezwanie filozofa do szukania w świecie ładu i nie konfrontowanie się z jego tajemnicą. Właściwym narzędziem jej poznania, a może także źródłem ocalenia przed złem i lękiem, jest w Jaskini poezja. To dzięki samotnym monologom o wielkim ładunku lirycznym Sokrates Herberta sonduje otchłanie zła (wewnętrzna walka z Dionizosem) i odsłania transcendentny wymiar ludzkiego istnienia (modlitwa do bezimiennego boga o cechach Apollina i Chrystusa). W ten sposób przygotowuje się na śmierć, którą przyjmie w spokoju.

Jaskinia ma bardzo precyzyjną, niemal geometryczną budowę i składa się z prologu, trzech aktów o tej samej ilości scen przedzielonych dwoma intermediami chóru, oraz epilogu. W konstrukcji tej odbija się klasyczna idea ładu narzucanego żywiołowi życia. Niektóre formalne odwołania do poetyki dramatu klasycznego mają tu jednak charakter parodystyczny i nie stanowią próby ożywienia starożytnego wzorca tragiczności. Źródłem tragizmu bohatera Jaskini nie jest sankcjonowany przez bogów los, który doprowadza człowieka do katastrofy – co ukazywała akcja antycznej tragedii, a komentował chór – lecz klęska ludzkiego rozumu w starciu z rzeczywistością. Zważywszy na rolę poezji w doświadczeniu Sokratesa, jego postać można traktować jak dramatyczną maskę samego Herberta.

Prapremiera Jaskini filozofów w reżyserii Noemi Korsan odbyła się w na scenie Teatru Dramatycznego w Warszawie w lutym 1961 roku (dyplom reżyserski absolwentów PWST).

 

jaskinia1

Jaskinia filozofów, Kraków 1992

jaskinia2

Jaskinia filozofów, Warszawa 1961

 


  Przeczytaj także szkic  
  Jacka Kopcińskiego o 
  dramaturgii
  Zbigniewa Herberta

 

 

 

 >


Copyright ©Fundacja im. Zbigniewa Herberta 2012  |  projekt: Pracownia  |  wykonanie: Entera 

 youtube  obejrzyj nasz kanał na Youtube  | 
  |  mapa strony

 

 youtube  obejrzyj nasz kanał na Youtube  | facebook2   przyłącz się do nas na Facebooku  |  mapa strony